تبعات توفانهای نمکی دریاچه ارومیه؛ از بیماریهای جسمی تا مشکلات روان
تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۲۴۳۶۹
مسئول سابق دفتر نظارت و پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه ضمن اشاره به تبعات بیشمار خیزش توفان نمک ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه تنها راه جلوگیری از این توفان را احیای دریاچه دانست و گفت: با گفتمان مشترک، همدلی وهمراهی همه دستگاههای متولی بخش آب و به دور از رقابتهای جناحی و سیاسی میتوان دریاچه ارومیه را احیا کرد و جلوی بروز این پدیده خطرناک را گرفت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
علیرضا شریعت در گفتگو با ایسنا به ترکیبات ریزگردهای توفانهای نمکی دریاچه ارومیه اشاره و اظهارکرد: بر اساس گزارشهای مطالعات صورت گرفته توسط دانشگاههای علوم پزشکی تبریز و ارومیه - که در همان ابتدای شروع فعالیت ستاد صورت گرفت - ذرات موجود در ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه حاوی ترکیبات کلسیم، آهن، آلومنیوم و منیزیم هستند. کلسیم موجود در محیط خطر ابتلا به سنگ کلیه، گرفتگی مجاری کلیه و رگهای خونی را بالا میبرد. آهن موجود در این ریزگردها نیز ممکن است منجر به ورم و بروز آسیبهای چشمی شود و جذب آن از طریق تنفس طولانیمدت نیز التهاب ریه را در پی دارد.
وی افزود: تنفس منیزیم موجود در ریزگردها باعث افسردگی، گیجی و ضعف عمومی میشود، اما درباره آلومینیوم وضع از این هم بدتر است و حتی تنفس کوتاهمدت ذرات حاوی آلومینیوم باعث سرفه، تحریک شش و صدمه به دستگاه تنفسی میشود. اگرچه خشکی دریاچه ارومیه طیف گستردهای از بیماریها یا اختلالات را موجب میشود، اما مهمترین و شایعترین این اختلالات متوجه ریه، مری، سیستم عصبی و دستگاههای داخلی خواهد شد.
مسئول سابق دفتر نظارت و پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: متاسفانه موضوعی که همیشه مغفول میماند، بیتوجهی بسیاری از مسئولان و حتی دلسوزان در خصوص اثرات مخرب خشک شدن دریاچه ارومیه و دیگر دریاچهها، رودخانهها و تالابها بر بهداشت روانی مردم است چراکه همه این نعمات خداوندی به منظور ایجاد آرامش روحی و روان انسانها آفریده شده است و نابودی آنها علاوه بر مشکلات جسمانی، عوارض روحی و روانی بسیاری دارد و میبایست به عنوان یک موضوع مهم مورد توجه قرار گیرد.
شریعت با اشاره به نتایج یک پیمایش توضیح داد: نتایج یک پیمایش آماری - که در ستاد احیای دریاچه ارومیه و با همکاری پلیس راه منطقه انجام گرفت - نشان داد پرآبی دریاچه ارومیه باعث کاهش بسیار تصادفات رانندگی در مسیر جاده حاشیه دریاچه ارومیه و حتی کاهش دعواهای خیابانی در شهر ارومیه شده و این روند بهنگام خشک شدن دریاچه ارومیه بهطور کامل برعکس شده بود. این موضوع نشان میدهد که" آب" یک ماده چند وجهی است که علاوه بر جنبههای اقتصادی، بهداشت و سلامت و ... وجه بهداشت روانی هم دارد.
وی به گستره توفان نمک دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: توفان نمک دریاچه ارومیه علاوه بر تحت تاًثیر قرار دادن استانهای همجوار دریاچه، تا هزاران کیلومتر دورتر یعنی تا شمال شرق ایران را هم تحت تاثیر قرار میدهد و گستره آن به استانهای تهران، قم، خراسان شمالی، خراسان رضوی و سمنان هم میرسد. در بهترین حالت حدود ۶ میلیون نفر از جمعیت ساکن در حاشیه این دریاچه را مجبور به ترک منطقه خواهد کرد.
دبیر فدراسیون آب ایران افزود: این ۶ میلیون به کجا مهاجرت خواهند کرد؟ هزاران میلیارد تومان باید صرف اسکان و زندگی این افراد در مناطق دیگر شود. آیا به این فکر کردهایم که اگر در احیای دریاچه ارومیه احیا نشود و این جمعیت ۶ میلیون نفری مجبور به مهاجرت به استانهای دیگری شوند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا زیرساختهای لازم برای استقرار این جمعیت در دیگر استانها وجود دارد؟ قطعا خیر!
این کارشناس آب با اشاره به تاثیر گرد و غبار نمک بر کشورهای همسایه تاکید کرد: این پدیده علاوه بر مناطقی در ایران، کشورهای همسایه را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
وی با توجه به آسیبهای ناشی از توفان نمک و راهکارهای جلوگیری از آن گفت: هر چه رطوبت دریاچه ارومیه بیشتر باشد، امکان خیزش گرد و غبار نمک از سطح آن کمتر خواهد بود. در صورت تداوم خشکی دریاچه و تغییر بافت بستر دریاچه، این ذرات نمکی با کمترین میزان باد هزاران کیلومتر از غرب تا شمال شرق کشور را در بر خواهند گرفت. به علاوه نشستن این گرد و غبار روی برگ درختان و گیاهان باعث نابودی آنها نیز میشود. مواد و املاح این گرد و غبار از نظر شیمیایی بهگونهای است که بر حیات گونههای جانوری منطقه هم اثرگذار است.
شریعت در ادامه تاکید کرد: ابتدا باید بپذیریم که نمیتوان جلوی توفان نمک را گرفت بلکه لازم است دریاچه ارومیه را از حالت بیآبی خارج کرد.
وی به پیشبینی مرحوم پرفسور پرویز کَردُوانی - جغرافیدان و پدر کویرشناسی ایران- درباره عدم احیای دریاچه ارومیه اشاره و اظهار کرد: او معتقد بود که دریاچه ارومیه احیا نخواهد شد چراکه از نظر مهندسی قابل انجام نیست و برای جلوگیری از تبعات خشک شدن دریاچه مانند خیزش گرد و غبار نمک باید روی کل دریاچه یک لایه خاک ریخت. در همان مقطع بنده معتقد بودم که سخنان پرفسور کردوانی در خصوص عدم احیای دریاچه ارومیه کاملا بجاست، ولی از یک منظر دیگر.
شریعت ادامه داد: آنچه که او به عنوان مسایل تکنیکال و مهندسی به عنوان چالش احیای دریاجه ارومیه مطرح میکرد، به نظر من میتوانست بهگونهای دیگری بیان شود چراکه چالش اصلی عدم احیای دریاچه ارومیه عوامل غیر مهندسی و غیر تکنیکال هستند و عامل اصلی آن بهطور قطع عدم باور، اعتقاد و همراهی همه دستگاههای حاکمیتی اعم از قوای سه گانه و نهادها و سازمانهای مختلف همچنین تعارض منافع است که به آن بخشینگری و ماموریتمحوری بخشهای مختلف را میتوان اضافه کرد. به تعبیری دریاچه ارومیه به محلی برای منازعات حزبی و سیاسی و استانی تبدیل شد که امیدوارم هر چه سریعتر و با تغییر پارادایم و در یک محیط کاملا غیر احساسی و ملی به داد این دریاچه زیبا و حیاتی برسیم.
این کارشناس آب به بخشی از فعالیتهای انجام شده در ستاد احیای دریاچه ارومیه به منظور احیای دریاچه ارومیه اشاره و اظهارکرد: مهمترین اقدامی که در تاریخ آب کشور بی سابقه بود و برای اولین بار با درایت چیتچیان - وزیر اسبق وزارت نیرو - و پیگیری ستاد اتفاق افتاد موضوع «الزام به رعایت دقیق حقآبه محیط زیستی دریاچه ارومیه» از طرف این وزارتخانه بود که تا آن مقطع علیرغم وجود مصوبات قانونی به آن عمل نمیشد و همین موضوع تاثیر شگرفی در رهاسازی حقآبه به دریاچه و آبگیری تالابها داشت، ولی متاسفانه در اواخر دولت دوازدهم و تحت فشارهای سیاسی و همینطور تفکر استانی بهطور ناقص انجام گرفت.
شریعت افزود: از اقدامات دیگر میتوان به مصوبه کارگروه نجات دریاچه ارومیه به جلوگیری از توسعه کشاورزی و یا طرحهای انتقال آب و تغییر الگوی کشت اشاره کرد که این فعالیتها هم در دوره گذار دولت دوازدهم و شروع دولت سیزدهم رها شد و اعتبارات لازم برای انجام این فعالیتها پرداخت نشد البته امیدوارم که در دوره جدید و در کارگروه فعلی مسئله احیای دریاچه ارومیه دوباره به عنوان یک مسئله ویژه در دستور کار قرار گیرد.
وی در ادامه اظهارکرد: بهطور قطع هر کار جدیدی خالی از اشکال نیست و فعالیتهای ستاد احیای دریاچه ارومیه کاستیهایی داشت، ولی باید بپذیریم همین که بعد از مدتها توانست مسئله آب و محیط زیست را در صدر توجه قرار دهد و همه دستگاههای مرتبط را دور یک میز جمع کند، به عنوان یک دستاورد بزرگ باید مورد توجه قرار گیرد و صد البته در همان مدت فعالیت ستاد، علیرغم همه مشکلات و تنگناها دریاچه به تثبیت رسید و همین که در حال حاضر با الگوبرداری و تجارب حاصله از این ستاد، ستاد احیای زاینده رود هم شکل گرفته نشاندهنده آن است که تجارب این مجموعه باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
مساله آب را جناحی نکنیمشریعت افزود: با توجه به چند وجهی بودن موضوع آب، اگر بتوانیم موضوعات مربوط به " آب و محیط زیست " را در یک محیط تعاملی و گفتگو محور و استفاده از همه ظرفیتهای ملی شامل دستگاه حاکمیتی، بخش خصوصی و ذینفعان حل کنیم بهطور قطع حل موضوعات دیگر کشور خیلی راحتتر خواهد بود.
دبیر فدراسیون صنعت آب ایران باتوجه به مسئله بحران کمآبی اظهارکرد: «موضوع آب را نباید سیاسی و جناحی کنیم بلکه باید گفتمان ملی برای آن شکل دهیم.»
وی ضمن اظهار اشاره به اقدامات یکی دو ماه اخیر دولت سیزدهم و پیگیری و ادامه عملیات اجرایی تعدادی از پروژههای ستاد احیای دریاچه ارومیه شامل انتقال پساب شهرهای ارومیه و تبریز به پیکره دریاچه و تکمیل پروژه سد و تونل انتقال آب زاب گفت: بهطور قطع در کنار فعالیتهای اجرایی و سازهای، مهمترین و اساسیترین فعالیتها برای احیای دریاچه ارومیه جلوگیری از توسعه کشاورزی بیرویه، کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی با تغییر الگوی کشت با توجه در نظر گرفتن معیشت کشاورزان و حمایت از آنان در بازه زمانی این تغییر و تضمین خرید محصولات از کشاورزان، جلوگیری از استقرار صنایع پر آب بر، احترام به حقآبه زیستمحیطی دریاچه و از همه مهمتر پیگیری و استقرار دقیق مدیریت واحد حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.
شریعت در پایان خاطر نشان کرد: تغییر ساختار وزارت نیرو از مدیریت آب استانی به مدیریت حوضههای آبریز، توسعه متوازن و التزام به آمایش سرزمین - که مدتهاست مطرح است و بدان توجه نشده - باید به عنوان یک اصل مهم در دستور کار دولت سیزدهم قرار گیرد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: دریاچه ارومیه ستاد احیای دریاچه ارومیه دریاچه ارومیه اشاره دریاچه ارومیه خشک شدن دریاچه عنوان یک گرد و غبار طور قطع قرار گیرد فعالیت ها ریزگرد ها توفان نمک استان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۲۴۳۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تراز دریاچه ارومیه از مرز ۱۲۷۰ متر عبور کرد
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت نیرو، احمد قندهاری به تشریح مهمترین اقدامات مدیریت حوضه آبریز دریاچه ارومیه پرداخت و گفت: با وجود وضعیت نامساعد بارشها در حوضه آبریز ارومیه در ۶ ماه نخست سال، حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب از سدهای حوضه آبریز، رهاسازی و جریان آب به سوی دریاچه ارومیه و تالابهای اقماری آن روان شد.
وی افزود: در ادامه با توجه به وضعیت مناسبتر بارشهای بهاری جریان رهاسازی از سدهای حوضه و کانال انتقال آب به دریاچه افزایش قابل توجه یافته است، به طوری که تا پایان فروردین ماه بالغ بر ۵۸۰ میلیون مترمکعب آب رهاسازی و انتقال آب انجام گرفت.
سرپرست حوضه آبریز دریاچه ارومیه تصریح کرد: بر اساس برنامههای در دست انجام، رهاسازی آب از سدهای حوضه به خصوص سدهای بوکان و مهاباد همچنان ادامه دارد؛ در صورت مساعد بودن شرایط، این اقدام تا پایان نیمه اول اردیبهشت ماه ادامه خواهد یافت.
به گفته قندهاری، تمامی این فعالیتها سبب شد که هماکنون تراز دریاچه ارومیه به رقم ۱۲۷۰.۵۳ متر، به وسعت ۱۷۹۰ کیلومتر مربع و به حجم ۲.۳۴ میلیارد مترمکعب برسد.
سرپرست حوضه آبریز دریاچه ارومیه یادآور شد: تأمین نیاز زیست محیطی تالابهای اقماری نیز به بیش از ۸۰ میلیون مترمکعب (۱۵ میلیون مترمکعب بیشتر از برنامه) محقق شد.
وی در ادامه گفت: چندین سال است که دریاچه ارومیه در کانون توجه اقشار مختلف مردم، فعالان محیط زیست و سازمانهای مردم نهاد قرار گرفته است. از دیرباز وزارت نیرو به عنوان متولی تأمین نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه، اقدامات کنترلی برای جلوگیری از کم آبی این دریاچه تعریف و دست یاری به سوی کنشگران و ذی مدخلان موضوع دراز کرده است.
وی افزود: اگرچه طرحها و برنامههای بسیاری برای نیل به این هدف تعریف و اجرا شده است اما تا رسیدن به چشمانداز تعریف شده، اقدامات بسیاری باید انجام داد که نیازمند همکاری طیف وسیعی از آحاد جامعه و دولت به خصوص کشاورزان منطقه و وزارتخانه جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه با وزارت نیرو است تا فرآیند تعریف شده که با ترمیم و بهسازی آغاز میشود، به احیای دریاچه ارومیه منجر شود.
قندهاری اظهار کرد: پس از اجرای عملیات موفق سد و تونل انتقال آب به دریاچه در دولت سیزدهم و جاری شدن آب به سوی دریاچه ارومیه، به همراه عملیات رهاسازی آب سدهای حوضه و عدم آبگیری انهار زراعی در فصل غیر کشت، بخش قابل توجهی از پیکره دریاچه ارومیه از خشکی خارج و پر آب شد.
سرپرست حوضه آبریز دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: سال آبی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با کمبارشی آغاز شد و بارشها چندان قابل توجه نبود. این موضوع سبب شد برنامه منابع و مصارف و تأمین نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه تحت شرایط بارش بدبینانه تنظیم شود. به هر حال با سپری شدن پاییز و شروع زمستان به خصوص در بهمن سال ۱۴۰۲، بارشهای مناسبی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به وقوع پیوست و این مهم موجب شد که تا پایان فروردین ۱۴۰۳ به اندازه کل بارش سال آبی گذشته، این حوضه از رحمت خداوند منتفع شود.
کد خبر 6091123 فاطمه صفری دهکردی